Vind jij jezelf niet de meest belangrijke persoon op deze aardbol? ben je niet de meest mooie verschijning van het land. Gelukkig, dan kunnen we concluderen dat je jezelf in ieder geval niet gigantisch overschat. Ben je een persoon die er mag zijn, met goede en ook minder goede eigenschappen, een persoon die er mag zijn, die er voor anderen is, mooi dan lijkt het erop dat je zelfbeeld redelijk intact is. Ben jij minder waard dan anderen, lelijk als de nacht, onaardiger dan je zou willen, over het algemeen een naar persoon, dan acht ik de kans groot dat er sprake is van een negatief zelfbeeld in plaats van een negatieve persoonlijkheid.
wat is een negatief zelfbeeld
Er zijn vele omschrijvingen op internet te vinden, waarvan vele gewoonweg het woord negatief en zelfbeeld uitleggen. Ik koos de uitleg van boom.nl te nemen als uitleg van negatief zelfbeeld: Een negatief zelfbeeld is dus een vaste negatieve overtuiging over jezelf, die tot uitdrukking komt in je gedachten, je gevoel en je gedrag. Dus je hebt een vaste negatieve overtuiging over jezelf, daarbij hoort een gedachte, je hebt een gevoel bij die gedachte en je handelt ernaar. Als dit te theoretisch voor je is, ik zal je zo een voorbeeld geven.
Hoe vaak komt het voor
Echt heel veel onderzoek naar cijfers over hoe vaak een negatief zelfbeeld voorkomt wordt helaas niet gedaan. Dit is ook ingewikkeld omdat ‘negatief zelfbeeld’ an sich al geen vaststaande definitie is. Een aantal sites geven wel een percentage, variërend tussen de 68 en 79% van de algehele Nederlandse bevolking. Hier kun je geen cijfer uit opmaken, maar wat je hieruit zeker wel kan zeggen, is dat een heel groot deel van de Nederlandse bevolking, ook zonder psychiatrische problematiek, een negatief zelfbeeld ervaart. Verder wordt een negatief zelfbeeld het meest gezien bij eetstoornissen, depressie en trauma, maar snel volgen andere psychiatrische stoornissen zoals autisme en persoonlijkheidsstoornissen, maar ook mensen die minder vermogend zijn, mensen die een lager IQ hebben. Eigenlijk iedereen die niet denkt te voldoen aan de meest superieure elite groep heeft een sterk verhoogd risico op een negatief zelfbeeld. Echter kan deze wel in ernst variëren en ook de gevolgen kunnen wisselen.
Negatief zelfbeeld uitgelegd volgens de definitie: een algemeen voorbeeld
Situatie: docent/groepstherapeut stelt een open vraag aan de groep waarin jij je begeeft
vaste overtuiging: ik ben dom
gedachte die daarbij hoort: al deze mensen om mij heen zullen wel denken dat ik onwijs stom ben
gevoel: gevoel van ongemak en schaamte in de groep
gedrag: je durft het woord niet op je te nemen ondanks dat je het antwoord op de vraag eigenlijk wel wist
Dit is een heel kort en bondig voorbeeld hoe een kernovertuiging binnen een seconde kan leiden tot een handeling (namelijk niets doen), maar het kan natuurlijk ook veel ingewikkelder, er kunnen hele processen, hele stukken tijd overheengaan, meerdere gedachtes, gedachtes die elkaar opvolgen, de schema’s kunnen veel ingewikkelder worden.
voorbeeld uit mijn eigen therapie met mijn eigen kernovertuiging
Situatie: iemand op de groep vraagt of ik wil stoppen met wiebelen.
Kernovertuiging: ik ben een vreselijk persoon EN iedereen deelt deze mening
Mijn brein weerlegt eigen kernovertuiging: ik doe te veel goede dingen om enkel vreselijk te zijn, ik doe altijd mijn best aardig te zijn en te helpen, ik ben overwegen ogenschijnlijk goed gestemd, met deze blog doe ik mijn best mensen een stapje in de goede richting te duwen of zich gehoord te laten voelen, ik geef openheid in taboes van psychiatrie, ik sta klaar voor naasten.
Mijn brein weerlegt mijn brein en gelooft weer in de kernovertuiging: je doet te weinig voor een balans in goed doen en nemen van de wereld, je bent nog altijd een vreselijk persoon EN iedereen deelt die mening
Gedachte die daarbij hoort: deze persoon vindt mijn wiebelen irritant > deze persoon vind mij irritant > ik ben irritant > ik ben van negatieve invloed op die persoon > ik ben van negatieve invloed op deze groep > ik wil deze groep niet langer tot last zijn > ik kan me beter isoleren.
Gevoel: gevoel van ongewenstheid, gevoel van afwijzing, gevoel van er niet mogen zijn
Handeling: ik verlaat de groep en spendeer de rest van mijn dag alleen op mijn kamer
waarom ik juist dit voorbeeld interessant vind
In dit voorbeeld komt naar voren hij angst voor afwijzing leidt tot afwijzing van jezelf, zodat een ander je niet meer kan afwijzen. Lees het vorige stukje nog eens met deze kennis? zie je hem nu? Het ik ben een vreselijk persoon staat symbool voor het negatieve zelfbeeld. Vaak hoort bij een negatief zelfbeeld de angst om afgewezen te worden met daarin verkapt de angst om bevestigt te worden dat jou angst minderwaardig/niet genoeg genoeg te zijn bevestigd te laten worden. Die angst was in mijn geval zo groot, dat ik altijd de cirkel zo wist te sluiten, dat de handeling bij de kernovertuiging altijd zelfafwijzing was. Onbewust. ONBEWUST WEES IK KEER OP KEER MIJZELF AF VOORDAT EEN ANDER DAT KON DOEN.
Hoe komt hier ooit verandering in
Sorry voor iedereen die denkt zijn zelfbeeld te kunnen veranderen in een korte tijd of door het lezen van enkele stukken/het volgen van enkele therapieën. Een overtuiging heet niet voor niets een overtuiging. Als het slechts een gedachte geweest was, die makkelijk weerlegt zou kunnen worden, hadden de slimme mensen van de boekjes het wel kerngedachte genoemd. Maar heel belangrijk bij het veranderen van een probleem is het herkennen (ik heb een slecht zelfbeeld, namelijk:….) en het erkennen (het is niet de werkelijkheid, ook al ben ik er wel van overtuigd). Zonder deze twee is verandering simpelweg niet mogelijk. En vanaf hier is het voor eenieder anders en is het zoeken. Zoeken voor jezelf, zoeken met je therapeut, proberen, proberen, proberen. Sommigen vinden hun heil in CGT (schematherapie, eigenlijk lijkt dat wel een beetje op wat ik hierboven deed qua uitpluizen van een situatie, maar dan uitgebreider en op studies gebaseerd en niet alleen op mijn toevallige dit helpt voor mij methodes), anderen helpt het om tijden lang een dagboek bij te houden over alles wat goed ging op een dag en weer een ander is gebaat bij weer iets heel anders.
Conclusie
Een negatief zelfbeeld is heel vervelend en heel intimiderend voor je welzijn, maar het komt wel heel vaak voor. Je bent echt niet de enige. Je zelfbeeld veranderen is lastig, kost veel tijd, maar is mogelijk en levert je enorm veel op. En vooral: wees niet te hard voor jezelf, soms mag je best even van jezelf balen, als je maar stappen zet in het algehele plaatje. Want jij als persoon, wie of wat je ook bent, bent net zo waardig, net zo leuk, net zo de moeite waard als iedereen die mijn blog leest en iedereen die hem niet leest, iedereen tegen wie jij opkijkt en iedereen om jou heen. Elk mens is mens en elk mens is gelijk. Onthoud dat <3