Help, mijn vrouw is autist: gastblog echtgenoot

Van de titel moet je vast schrikken, dat schijnt mensen te trekken om een artikel te lezen. Maar beste lezer wees gerust het tegendeel is waar. Een autist wordt beschreven als anders en als afwijkend. Door te voldoen aan een lijstje met eisen uit het DSM-handboek, ben je ineens een echte autist. Doormiddel van een score krijg je een label. Maar ben je dan ineens een anders mens? 

Het is, zoals Anna al schreef, geen geheim dat ik ben getrouwd met een Autist. Al zeg ik zelf liever ‘ik ben getrouwd met Anna’ en laat ik het woord autist, in welke vorm dan ook weg. We wonen samen, hebben een geniale hond (dat vindt hij tenminste zelf, daar komt vast nog wel een blog over) en we hebben een woning gekocht (al is het op moment van schrijven nog niet meer dan een paar heipalen). Nu wonen we in een kleine huurwoning in een dorpsgat, maar onze relatie begon hier natuurlijk niet.

Courget bereid met een puntenslijper

Terug in de tijd… Toen ik Anna in 2017 leerde kennen vond ik haar gelijk een leuke meid, daar was geen twijfel over mogelijk. Anna had toen al een heerlijk authentiek karakter en was ultiem praktisch. Zo was ook ons date leven. Als je samen gaat eten op je tweede date, dan kies je er natuurlijk voor dit veilig thuis in de studentenkamer te doen, en om precies te zijn courget geslepen met een puntenslijper, omdat courgetti veel gezonder is dan pasta. Zowel op autistisch vlak, als eetstoornis vlak een ultieme keus. En ik moet zeggen eigenlijk vond ik het ook wel lekker praktisch.

Toen ik Anna leerde kennen had ze nog geen diagnose autisme, dit werd pas in later dat jaar gediagnosticeerd. Ik kan me nog heel goed herinneren dat Anna, voor mij volledig uit het niets vroeg:’ vind je het niet erg dat je nu ineens een vriendin hebt die autistisch is?’,waarop ik antwoordde:’nee, je bent toch helemaal niets veranderd, jij bent gewoon nog steeds jij’. Ik denk dat dat de rode draad is wat ik van autisme vind. Heel goed dat er een DSM is, met een diagnose, waarmee je de hulp kan krijgen waar je zo’n behoefte aan hebt. Maar nee dat label verandert niet wie je bent als persoon. De karaktertrekken zijn van jou en horen bij jou en jij wordt ermee geboren.

Autisme of karakter

Zeg ik dat daarmee alles gelijk makkelijk is? Nee, natuurlijk niet. Maar zeg ik dat het helemaal kut is? Nee, ook zeker niet. Maar dat geldt denk ik net zo goed voor mijzelf, alleen bij mij noemt de maatschappij het een sterk karakter en in de situatie van Anna ben je autist. Maar je bent gewoon wie je bent. Eigenzinnig ja, anders ja, gek nee en minderwaardig aan anderen in de maatschappij zeker niet.

Mening van de maatschappij

In de maatschappij heerst de gedachte dat een relatie tussen een ‘gezond’ persoon en een autist niet goed gaat, doordat dat je elkaar niet goed aanvoelt en je te veel van elkaar verschilt. Anders zijn we zeker, maar je vult elkaar op een hoop vlakken juist aan. Als je goed om je heen kijkt, zie je dat in veel relaties een (veel trekken van) autisme heeft maar dit zelf (nog) niet weet. Want juist tegenpolen trekken elkaar aan en een autist vormt meestal een tegenpool met een ‘normaal’ persoon.

Veel voordelen maar ook nadelen

Huishouden is echt een gebied dat we elkaar goed aanvullen maar ook elkaar goed in de weg zitten omdat onze aanpak zo anders is. Ik zie de grote lijnen, zorg dat alles uit het zicht is, doe het grove schoonmaakwerk en houd het overzicht. Maar ik vergeet de details zoals de plinten, onder de deurmat, de hoekjes of de randjes van de wc. En waar mijn motto is, achter het deurtje is opgeruimd, is Anna juist van het alles opruimen is echt alles opgeruimd dus ook achter het deurtje moet het geordend en netjes. Maar tegen de tijd dat achter het deurtje klaar is, is de energie op en zijn de grote lijnen nooit gedaan. Dat maakt soms dat het botst, maar dat maakt wel dat ik niet enkel de grote lijnen doe en verslons in de details en Anna zich niet verliest in de details en nooit aan de grote lijnen toekomt. Zo zijn we, soms goed irriterend aan elkaar, toch een enorm goed team.

Nog een onwijs positief punt is haar vermogen tot het maken van lijstjes. Waar ik alles in mijn hoofd heb zitten en altijd de helft vergeet te bespreken, is Anna de expert in lijstjes. Alles heeft een lijstje en daarmee overzicht. Daarmee vult ze mij onwijs aan en creëert ze ook voor haarzelf een overzicht in mijn chaos. Een voorbeeld van zo’n lijstje is tot in detail wat er moet gebeuren in het huishouden, netjes geprint in vast format, op de eettafel, met een markeerstift erop, zodat wij beiden kunnen afstrepen wat we hebben gedaan.

Dus eigenlijk is het een doodnormale relatie, een relatie waarin we elkaar aanvullen en waarin we elkaars eigenaardigheden accepteren. Een relatie die wat mij betreft niet anders hoeft en waarin wij onszelf kunnen zijn. En ja, ik pas me regelmatig aan, aan Anna/haar autisme maar Anna past zich net zo goed aan, aan dingen waar ik anders in ben/veel waarde aan hecht.

Er zijn ook lastige dingen. Een voorbeeld hiervan is het afwijken van een plan. Waar ik nog wel eens makkelijk van plan kan wisselen heeft Anna daar meer moeite mee. Al maakt het dan wel weer een verschil of ik het plan aanpas of zijzelf. Bij plannen die ik aanpas geeft dit chaos en dat is logisch. Maar eigen aangepaste plannen gaan gelukkig makkelijker. En zelf na 6 jaar vergeet ik dat nog wel eens.

Waar ik ook op moet letten is de manier waarop ik dingen vraag. Waar ik nog wel eens een vraag als opmerking uitspreek moet ik er bij Anna aan denken om het bewust als een vraag te stellen. En dit klinkt heel makkelijk, maar nee, dat gaat na al die jaren nog niet altijd vanzelf. Het is namelijk een echt andere manier van communiceren die voor mij zo normaal is. En let maar eens bij jezelf op, hoe vaak is jouw vraag als je hem puur letterlijk neemt eigenlijk een opmerking zonder een vraag te bevatten?

Iets wat ik onwijs positief en leuk om te zien vindt is haar focus, of hoe ze het zelf noemt hyperfocus. Wat ben ik daar wel eens jaloers op. Uren achter elkaar hetzelfde doen. Waar ik met mijn spanningsboog trekjes van adhd heb en dus alles tegelijk doe en continu wat anders lukt het Anna uren achter elkaar hetzelfde te doen.

Knuffelen als levensmissie

Op een ander level zitten we zeker als het gaat om knuffelen, waar ik veel behoefte heb aan die knuffel, die kus of tegen elkaar aan zetten is dit voor Anna of overprikkelend of uit praktisch oogpunt gewoon niet nuttig. Want waarom zou je tegen elkaar aan zitten als het al zo warm is. Mensen zien dit vaak als een groot probleem, maar iets is pas een probleem als je er beide echt last van hebt. Het is iets wat wij inmiddels niet anders gewend zijn. Daarom is het wel grappig te noemen dat we een hond hebben die knuffelen als levens missie heeft. Spike ligt bij voorkeur bovenop Anna.

Google is je grootste vriend

Wanneer je niet veel blogs schrijft zoals ik kom je op een punt dat je wel eens google moet raadplegen om verder te schrijven. Zo dacht ik op dit punt ik zoek eens op google: “samenwonen met een autist”. Ik denk dat de resultaten wel aangeven hoe bekrompen er wordt omgegaan met het onderwerp. Alsof we het niet over een volwaardig persoon hebben.

Wanneer het eerste onderwerp aangeklikt wordt en begint met lezen, kom je erachter dat het artikel begint met: “Lange tijd is er twijfel geweest over het kunnen aangaan van een partnerrelatie door mensen met een Autismespectrumstoornis (ASS).” Klinkt als een lekkere binnenkomer. Gelukkig zijn wij het bewijs dat het prima gaat. Na het eerste onderwerp kom ik tot de conclusie verder te zoeken dan de eerste, wat mij betreft kortzichtige, vragen.

Maar als je dan een beetje rond klikt op het web merk ik dat er nog veel winst te behalen valt in het omarmen van autisme. Wanneer je namelijk op de website van autisme.nl terecht komt vind je een document waarin het hoofdstuk “Lotgenotencontact voor partners van…” opgenomen. De alinea eindigt daarin met dat er in een blad regelmatig aandacht besteed wordt aan volwassenen met autisme en partnerproblematiek. Lotgenoten is wat mij betreft al een woord met een negatieve lading, een woord die alleen gebruikt wordt voor minder leuke dingen. En waarom moet er in het blad regelmatig aandacht besteed worden aan de problematiek, waarom kan er niet eens geschreven worden over wat de leuke kant is?

Wat mij ook opvalt dat er altijd geschreven wordt vanuit de partner over de persoon met Autisme. Dus hoe zorg je dat je als neurotypisch persoon kan samenleven met een autist. Andersom kom je nauwelijks tegen. Wellicht leuk als Anna hier zelf eens over schrijft. Een blog over ‘help mijn man komt uit de wereld der neurotypischen’.

Op dit punt heb ik dus het antwoord op de vraag hoe leef je samen met een autist maar opgegeven op het world wide web. Simpelweg na al het zoeken en scrollen kom ik tot de conclusie dat alle stukken gaan over negatieve punten en niet de positieve punten van het hebben van een relatie met een autist. Maar komt het erop neer dat er nog een hoop te bereiken valt in het uitdragen van autisme. Wordt vervolgd.

Slotwoord

Hoe ga je een relatie aan met een vrouw met autisme, hoe woon je samen met een vrouw met autisme en alle andere vragen die hierop lijken zijn vrij simpel te beantwoorden. Gewoon doen. Je merkt gauw genoeg samen waar je tegenaan loopt. Dit kun je gewoon samen bespreken. Soms zul je je voor de ander moeten aanpassen, soms zul je dingen gewoon moeten accepteren. Dat geldt voor mij als gewone man. Maar dat geldt net zo goed voor Anna als autist. Maar eigenlijk heb je het dan hier over niet veel andere dingen dan een relatie tussen 2 niet autisten, dus in dat opzicht zijn wij niet anders.