Niet kunnen slapen (medische benaming insomnia) is een groot probleem bij heel veel mensen, in het bijzonder bij mensen met psychische problemen. En als je dan ook nog eens anorexia en/of autisme hebt, dan is insomnia meer regel dan uitzondering.
Ik kan alleen vanuit mijzelf spreken maar denk wel dat het heel herkenbaar is voor velen. Ik ben nooit een goede slaper geweest. Dit past ook enorm bij mijn diagnose autisme. Maar sinds ik mijn eetstoornis ontwikkelde is het nog veel erger geworden. Tijdens mijn jeugd en dus ook tijdens het ontwikkelen van mijn eetstoornis, maakte ik tevens traumatische ervaringen mee, die mij ’s nachts erg graag treiteren en nog een schepje bovenop de slapeloosheid doen. Mijn nachtrust bestaat hierdoor zelden uit meer dan 4 uur.
Omdat dit probleem zo veel oorzaken heeft en het probleem ligt in zowel inslapen, als doorslapen, ga ik heb even helemaal uitpluizen op systematische wijze.
Probleem 1: naar bed gaan
- autisme: ik kan moeilijk onderscheid maken tussen moe maar nog op de bank zitten want het is niet moe genoeg om te kunnen slapen en moe en als ik nu naar bed ga val ik in slaap. Ik wacht af tot ik zekerheid heb. Hierdoor loop ik het risico om over mijn vermoeidheid heen te gaan.
- eetstoornis: Ik vind het lastig om niet nuttig te zijn en volgens mijn eetstoornisbrein is nietnuttigheid nummer een toch wel in bed liggen zonder te slapen. Weet je hoe zinvol je je had kunnen maken, niet alleen qua lichamelijke activiteit maar ook dingen uit je handen laten komen. Ik raas maar door tot ik niet meer kan en mijn eetstoornis mij eindelijk toestemming geeft rust te pakken.
- trauma: bank is veilig, aan tafel is veilig, aan bureau is veilig, BED IS DAT NIET, ik wil dus absoluut niet wakker liggen in bed, want dat leidt tot enorme angst, paniek, angst voor paniek en paniek door angst (cirkeltjes, jeeeee)
Naar bed gaan is in mijn hoofd dus pas een optie wanneer ik (bijna) zeker ben van (bijna) direct in slaap vallen, zodat ik zekerheid heb (ass), het echt nodig heb (an) en niet in paniek raak (PTSS).
Probleem 2: inslapen
- autisme: weg afleiding, hallo autistenhoofd op volle toeren. Hele theoriën, in dat moment volledig geniaal. Maar ook gesprekken terugdenken, hoe had je ze beter aan kunnen pakken, kwam ik niet autistisch over (jep, als autist bang zijn dat je autistisch overkomt, je zal er maar bang voor zijn). En je zintuigen staan aan. Alle geluiden, geuren, bewegingen, aanrakingen, lichaamssensaties, veranderingen in hoeveelheid licht, alles pik je op, zelfs een stofje hoor je nog vallen.
- Eetstoornis: door de slechte doorbloeding (en in mijn geval de daadwerkelijke decubitus) doet liggen in dezelfde houding binnen 2 minuten echt pijn, je moet verliggen. Elke 2 minuten. Ga dan maar eens slapen. En dan zeurt je eetstoornis constant. Zie je wel, die slaap had je niet zo hard nodig, je bent al minstens 7 minuten wakker, je bent gewoon lui, beetje liggen in bed terwijl je nog zo veel te doen hebt. Heel gezellig. Oh en inslapen is ook wel een dingetje als je lichaam in de overlevings-ik-ben-op-zoek-naar-voedsel-stand staat, ook niet heel rustgevend daar je stresshormonen de pan uit reizen.
- PTSS: als deze eenmaal spreken gaat in bed, dan ben ik lost. Angst, paniek, verlies van contact met de werkelijkheid, ik vlucht, terug naar de bank, slapen doen we morgen weer.
Vanaf het moment dat je in bed ligt tot je slaapt is het een strijd om te blijven liggen en is ontspanning heel ver zoek. En wat heb je nodig voor inslapen, juist ja, ontspanning.
Probleem 3: doorslapen
- anorexia: die doorligpijn gat door, ook in je slaap, je pakt hem alleen later op, en hij is daardoor veeeeeeeeeel pijnlijker. Je wordt letterlijk wakker van de pijn. En mocht je (nog) niet op dit punt zijn, dan zorgt die geweldige overlevingsstand wel dat je elke zo veel uur gewekt wordt om op zoek te gaan naar voedsel met je speer in je hand en je leertje rond je edele delen (beschrijving van oermens mocht je deze nog niet vatten).
- Autisme: ik weet niet het fijne ervan, alleen dat de gemiddelde autist zijn nacht opdeelt in perioden van slaap, met tussenpauzen. Echter vindt mijn autisme dat na slaap opstaan komt, want je hebt geslapen dus de dag begint. Leuk om 7 uur ’s morgens, iets minder om 1 uur ’s nachts. Ik sta dus altijd op als ik wakker word en begin mijn dag, ongeacht de tijd.
- PTSS: wakkerworden in bed = waar the fuck ben ik = ben ik veilig = ik sta aaaaaaaannnnnnnnnnnnnn
Dus met mijn diagnosen slaap je automatisch korter achter elkaar, maar de meeste kunnen zich nog een keer omdraaien. Ik niet, ik ben wakker en vlucht zo gauw ik kan heel hard weg van mijn bed.
Conclusie: insomnia komt veel voor, met heel veel achterliggende oorzaken. Sommige extreem, sommige biologisch eenvoudig verklaarbaar, en soms is het wat het is. Je hebt er in ieder geval veel slapeloze nachten door.