Ik maak er niet bepaald een geheim van dat ik een man heb en samenwoon met hem en mijn hond. Dat we momenteel een huurhuis hebben, maar een nieuwbouwhuis hebben gekocht waar we volgend jaar in kunnen. Je kunt dus wel zeggen: ik ben autistisch en ik heb een relatie. Mijn man is 100% zeker neurotypisch. Is daarmee alles gezegd, nee, absoluut niet.
Mijn autisme, maar ook mijn andere psychiatrische beelden geven aanzienlijke strubbelingen in onze relatie (eigenlijk met name mijn ASS, anorexia, trauma en depressie). Ik heb hem gevraagd om gastblogs te schrijven (met mijn hulp, hij is niet zo’n schrijver), maar hij vindt het lastig zijn gevoel hierover te uiten, in mindere maten over ASS, dat wil hij wel doen, maar de rest ligt gevoeliger. Er zal dus een blog gaan verschijnen met de titel ‘Hoe is het om een vrouw te hebben met autisme’. Of er verder blogs van hem zullen verschijnen, dat zal de tijd leren. Uit respect naar hem, ben ik terughoudend over het schrijven over bepaalde gevoelige onderwerpen, en zal ik vooral bij mijn eigen perspectief blijven.
Ik vind het behoorlijk moeilijk een relatie te hebben, niet omdat ik hem niet wil, maar omdat ik bang ben hem te bezetten terwijl hij zo veel beter kan krijgen. Een vrouw, zonder al die labels. Een vrouw zonder gebreken:
- Ik heb erg veel moeite met intimiteit vanuit heel veel dingen, dit is dus zoiets waar ik uit respect voor hem niet op inga, maar hier ligt wel een groot probleem.
- Communicatief liggen we niet altijd op hetzelfde level, we begrijpen elkaar simpelweg niet altijd. Soms is het alsof we in een andere taal praten maar toch allebei Nederlands. Heel frustrerend voor beiden. We proberen elkaar dan echt te begrijpen, horen woord voor woord elkaar aan, proberen in elkaars standpunt te komen, maar het lukt niet. Ruzie, nee dat hebben we niet vaak, maar onbegrip soms wel. Vooral als het gaat om gevoel, en dan vooral over het niet uitspreken van gevoel. Om zijn gevoelens te begrijpen moet hij ze duidelijker en vaker uitspreken dan tegen iemand zonder autisme. Maar uit nature gaat hij er vanuit dat ik ze oppik, zonder dat hij ze nadrukkelijk benoemt. Let wel, dit is 9 van de 10 keer ook gewoon het geval, ik ben niet emotioneel totaal gestoord, maar die 10% die overblijft, die pak ik niet of verkeerd op. Zeker wanneer lichaamstaal en gesproken taal elkaar tegenspreken en ik niet weet welke van de twee de ‘echte’ is. Ik daarentegen heb soms geen gevoel bij dingen waar hij een gevoel bij verwacht, wat soms een flinke domper is. Als hij ergens trots over is en ik dit niet oppik en heel lauw reageer en doorga met waar ik mee bezig ben, dan is dat niet leuk voor hem, snap ik helemaal, maar ik kan er niets aan doen dat ik dat niet oppik. Andersom kan ik vaak niet uitleggen wat nou de reden is dat ik emotioneel ben. Kom ik niet verder dan theorie, en de emotie die dat oproept spreekt an sich, maar daar kan ik geen woorden aan geven. Ook wat ik in zo’n geval nodig heb, kan ik moeilijk verwoorden. Zo kan het zo maar voorkomen dat hij me met rust laat terwijl ik een arm nodig had of dat hij me vastpakt terwijl ik juist met rust gelaten wilde worden. Allemaal uit liefde, maar soms botst het. En dan komt uit beide wel eens een gefrustreerde opmerking. Overigens nooit op de persoon gespeeld, gewoon op de situatie, soms zelfs dat het jammer is dat we in dat moment elkaar niet beter begrepen.
- Ik ben enorm vaak overprikkeld, helemaal aan het eind van de dag, precies het moment dat hij uit zijn werk komt en juist gezellig wil kletsen. Ook dit is voor beide partijen heel naar soms. Ik vind het in het moment naar omdat hij extra prikkels geeft en ik die niet kan hebben. Maar buiten het moment vind ik het nog veel erger omdat ik hem met mijn houding in wezen afwijs, terwijl hij op dat moment juist blij is mij te zien na een lange dag werken.
- Ik heb last van licht en hou van donker, hij houdt van licht en wil alles zo licht mogelijk. Vooral richting mijn klaarmakenvoorbedtijd (stipt 20.00) moet het donker zijn (het liefst vanaf 17.00 beginnen met sluimeren), maar hij vind het juist fijn als het zonnetje schijnt tot hij zijn ogen sluit. Gevolg, of een van de twee moet zich aanpassen aan de ander, of we zitten in een andere ruimte. Meestal doen we het eerste, licht tot een uur of 20.00 en daarna schemeren, een soort compromis waar we eigenlijk allebei niet heel gelukkig mee zijn, maar hè, het is beter dan. Maar soms kan ik dat niet, doet het licht letterlijk pijn in mijn ogen, achter mijn ogen, in mijn hoofd. En daardoor zit ik soms vanaf 15.00 of even daarna al in mijn eentje in het donker in de slaapkamer, slechts een zwak schemerlampje om nog wat te kunnen doen, en zit hij in zijn oase van licht met alles open in de woonkamer. En zolang dat bij zo nu en dan blijft, vinden we dat eigenlijk ook niet heel erg. Het is alleen jammer dat we nu maar twee vertrekken hebben, maar zo gauw we ons nieuwbouwhuis in kunnen, zal hier verandering in komen.
- Mijn ritme zit heel vast in mij, rond 4-5 uur sta ik op, rond 20 uur maak ik me klaar voor bed (met om stipt 20.00 het slikken van mijn medicatie (ik autistisch???)), dat veranderen is vanwege mijn ASS haast onmogelijk. Dit maakt wel dat we heel veel uren alleen hebben. Ik probeer vaak mijn ritme aan te passen. Later naar bed, maar of ik val in slaap, of mijn ritme is zodanig verstoord dat ik de nacht doorhaal, mijn naar bed gaan tijd is immers verstreken, de nieuwe dag is dus begonnen. Het is 1 uur ’s nachts. Ik ben er klaar voor. Resultaat, de volgende dag is het vechten de 20.00 te halen, en daar is je ritme weer. En als het wel lukt om later te slapen, dan wekt mijn biologische klok mij netjes op mijn standaard wek tijd. Hierdoor heb ik nooit begrepen dat mensen een wekker nodig hebben (om wakker van te worden dan, voor mijn afspraken heb ik wel een wekker nodig want als ik eenmaal bezig ben, dan heb ik helemaal geen besef van tijd en agenda meer, maar daar hebben ze dan weer smartwatches voor uitgevonden).
- Ik verlies soms het overzicht waardoor ik tijdens opruimen juist heel veel troep maak. Dit geeft enorme irritaties bij hem. Zeker wanneer we samen opruimen. Ik heb dan echt het gevoel heel productief bezig te zijn, maar in werkelijkheid produceer ik troep die hij weer achter me opruimt en komen we geen steek verder.
- Hij is soms moe en laat alles slingeren terwijl ik op dat moment geordend ben. Dit geeft enorme irritatie bij mij.
- Hij ruimt dingen op, op een manier die niet valt binnen mijn ordeningssysteem, dikke error in mijn hoofd. Dit leidt soms echt tot boosheid en onbegrip. Kei netjes en geordend laadje, alles ligt op kleur, alfabet, onderwerp of weet ik veel wat, hij komt, doet laadje open, flikkert alles wat in zijn handen zit op dat moment volledig at random door alle spullen heen, weg ordening, en dan zegt hij ook nog eens, wees blij dat ik het tenminste opruim. Nee je ruimt het niet op, je flikkert het in een lade en creeërt enorme chaos! Dan krijg je mij boos. Zeker wanneer het nog jouw spullen zijn ook die die erin gooit.
- Mijn ASS heeft vaak in gedachte hoe iets moet gaan lopen en neemt aan dat de wereld snapt dat het zo moet gaan lopen, hij snapt dit niet en doet het anders. Dit geeft irritatie bij beiden. Ik snap hem volledig, hij kan niet weten wat er in mijn hoofd zit en dus ook niet dat pad bewandelen. In het algemeen. Maar in het moment is het geen pad in mijn hoofd, maar gewoon een gegeneraliseerd logisch pad dat iedereen kent, en waar hij dan naast gaat lopen en alle plantjes plattrapt. Hoe kun je dat nou doen?!
Maar geen zorgen, ASS biedt ook voordelen, grappige momenten, unieke talenten. Niet alleen kommer en kwel. Hoofdzakelijk hebben we gewoon een relatie, zijn we gewoon man en vrouw. Zijn de echte ruzies met elkaar in 6 jaar op 1 hand te tellen. Staat hij klaar voor mij, in al mijn buien, in al mijn ellende, gedurende al mijn opnames, therapieën, in al mijn geluk, succes, gewoon altijd. En ben ik daar voor hem, moet de wereld wijken als ik ook maar iets voor hem kan doen, is er geen 2 uur op de dag waarin we geen (app)contact hebben gehad. Zijn we samen éen, maar dan wel als twee los functionerende en soms anders functionerende personen.